Σεβαστείτε την διαφορετικότητα του σκύλου αποφεύγοντας να “εγκλωβίζεστε” στην ανθρώπινή σας φύση!
Ωραία λοιπόν, μετά από πολλή περίσκεψη και έρευνα ως προς το ποιος σκύλος θα ήταν ευχαριστημένος δίπλα σας ανάλογα με το τρόπο ζωής σας, τη σύνθεση της οικογένειάς σας και το χώρο σας, αποφασίσατε επιτέλους να προσθέσετε ένα καινούργιο μέλος στην οικογένειά σας. Προμηθευτήκατε τα απαραίτητα είδη, συνεννοηθήκατε με όλη την οικογένειά σας για τις υποχρεώσεις όλων σας και γενικώς «προετοιμάσατε το έδαφος» για την άφιξη του σκύλου σας.
Και τώρα τι κάνω, αναλογίζεστε; τα ερωτήματα είναι δεκάδες και δεν ξέρετε από που ν’ αρχίσετε. Και όσο εσείς, πελαγωμένοι, σκέφτεστε τι θα κάνετε, το κουτάβι σας ή και ο ενήλικος νέος συγκάτοικός σας, μασουλάει αμέριμνος το ριχτάρι του καναπέ σας. Μην πανικοβάλλεστε, υπάρχει τρόπος αυτή η σχέση να είναι η καλύτερη που είχατε ποτέ!
Οι παρακάτω συμβουλές-οδηγίες βασίζονται κυρίως σε μη-επεμβατικές πρακτικές που όμως συμβαδίζουν απόλυτα με τα ένστικτα του σκύλου σας και του «περνούν» το μήνυμα της “αρχηγίας” σας πολύ ξεκάθαρα. Τον βοηθούν να ενταχθεί στη οικογένειά σας και να γίνει ένας ισορροπημένος και πραγματικός σύντροφος. Αυτό άλλωστε δεν είχατε στο μυαλό σας όταν αποφασίσατε να γίνετε κηδεμόνας σκύλου;
Και μία πολύ σημαντική σημείωση: θα δείτε τη λέξη “αρχηγός” να επαναλαμβάνεται συχνά-πυκνά στις παρακάτω συμβουλές. Όμως, δεν σημαίνει τίποτα παραπάνω από το ικανός καθοδηγητής του σκύλου. Δεν έχει δηλαδή τίποτα να κάνει με φυσική δύναμη, βία ή κακώς εννοούμενη “αρχηγία”. Όπως ακριβώς δεν θα επιφορτίζατε ένα 3χρονο παιδάκι να κάνει μόνο του τα ψώνια της εβδομάδας, έτσι και ο σκύλος σας δεν μπορεί να αφεθεί στον κόσμο (αυτοκίνητα, μηχανάκια, άγνωστοι άνθρωποι -επισκέπτες ή περιπατητές- και ζώα, ήχοι, μυρωδιές κ.λπ.) χωρίς την καθοδήγησή σας.
- Μην τον χαιρετάτε πριν φύγετε ή όταν επιστρέψετε στο σπίτι. Για την ακρίβεια, ΜΗΝ ΤΟΥ ΡΙΧΝΕΤΕ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ Ή ΜΟΛΙΣ ΓΥΡΙΣΕΤΕ. Αν θέλετε να τον χαιρετήσετε όταν γυρίσετε στο σπίτι, κάντε το “σκυλίσια”. Αφήστε τον δηλαδή να γλείψει το στόμα ή το πρόσωπό σας σκύβοντας εσείς στο ύψος του “για μια στιγμή” χωρίς να πείτε τίποτα και όχι αφήνοντάς τον να πηδήξει πάνω σας. Μετά σηκωθείτε και αγνοήστε τον. Δώστε του λίγο χρόνο να ηρεμήσει που σας είδε και αγνοείστε τον μέχρι να ασχοληθεί με κάτι άλλο από εσάς. Όταν πια ασχοληθεί με κάτι άλλο, φωνάξτε τον με το «Όνομα, έλα» , πείτε του «μπράβο» που ήρθε και ασχοληθείτε μαζί του όσο θέλετε, βάλτε του λουράκι για να τον πάτε βόλτα, ή ελευθερώστε τον στην αυλή για να κάνει τις ανάγκες του. Γιατί; Γιατί, πολύ απλά, όταν εσείς φεύγετε και επιστρέφετε με … φανφάρες ή μαλώματα, ουσιαστικά μαθαίνετε τον σκύλο σας να αγωνιά καθ’ όλη την ώρα της απουσίας σας. Του κάνετε κακό και, μάλιστα, για να ξεπεράσει το άγχος της απουσίας σας μασουλάει ό,τι βρει μπροστά του.
- Η “εντολή” «όνομα σκύλου, έλα»: Εντός εισαγωγικών η εντολή διότι το «έλα» δεν είναι εντολή, είναι πρόσκληση. Είναι πολύ ανόητο να φωνάζετε άγρια και επιτακτικά «έλα» στον σκύλο σας όταν μπορείτε να τον καλέσετε κοντά σας πολύ εύκολα και αποτελεσματικά, χαμηλώνοντας λίγο τη στάση του σώματός σας, λέγοντάς τις λέξεις με γλυκό τόνο, εν ανάγκη χτυπώντας ελαφριά παλαμάκια για να τραβήξετε την προσοχή του στα χέρια σας και επιβραβεύοντάς τον πάντα με «μπράβο» και χάδι στο στέρνο (όχι στο κεφάλι γιατί είναι σαν μάλωμα). Προκειμένου για κουτάβια, στην αρχή, δίνετέ τους και μία λιχουδιά αφού τους πείτε μπράβο και τα χαϊδέψετε. Προσοχή, όχι δωροδοκίες, η λιχουδιά να εμφανίζεται αφού έρθει ο σκύλος κοντά σας. Αντίστοιχα, δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε το «έλα» για δυσάρεστες στιγμές, όπως για να περιορίσετε τον σκύλο σας ή για να αποτρέψετε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά (π.χ. για να σταματήσει να τρώει το λάστιχο του ποτίσματος). Γι αυτές τις περιπτώσεις διαβάστε παρακάτω. Επίσης μην δοκιμάζετε «τη δύναμή σας» προσκαλώντας τον σκύλο σας κοντά σας και αφήνοντάς τον «στα κρύα του λουτρού», χωρίς επιβράβευση, τρέχοντας να πιάσετε το τηλέφωνο!
- Για να τον περιορίσετε, να τον κάνετε μπάνιο και γενικώς για «δυσάρεστες» στιγμές κάντε ένα από τα δύο: α) αν δεν είναι μακριά σας, πηγαίνετε κοντά του, πάρτε τον από το περιλαίμιό του και τον οδηγείτε εκεί που θέλετε (πείτε «πάμε»). β) αν είναι μακριά σας, πείτε του το «όνομα, έλα», επιβραβεύστε τον που ήρθε, παίξτε λίγο μαζί του για να ξεχαστεί και μετά πάρτε τον από το περιλαίμιο και οδηγείστε τον εκεί που θέλετε (πείτε «πάμε»). Αν θυμάστε κιόλας, αφού τελειώσει η «δυσάρεστη» εμπειρία, να επιβραβεύσετε τον σκύλο σας με κάτι ιδιαίτερο, τότε, σύντομα δεν θα υπάρχουν «δυσάρεστες» στιγμές. Με άλλα λόγια το αρχικά άγνωστο και άρα ενδεχομένως δυσάρεστο θα γίνει για τον σκύλο σας κάτι ευχάριστο! Προσοχή μόνο στον περιορισμό: αν πρόκειται π.χ. να τον βάλετε στο κλουβί μεταφοράς/ύπνου μην τον επιβραβεύσετε που μπήκε, γιατί αυτό «ανεβάζει τους τόνους» και αποτελεί κάτι σαν αποχαιρετισμό με φανφάρες (βλ. συμβουλή 1 πιο πάνω). Αντίθετα, έχετέ του από πριν μέσα στο κλουβί του κατά καιρούς ένα παιχνίδι που δεν είχε στη διάθεσή του την προηγούμενη φορά που μπήκε ή/και ένα κόκαλο να μασουλήσει.
- Ταΐζετέ τον συγκεκριμένες ώρες της ημέρας σε συγκεκριμένη μεριά. Μετά από περίπου 20 λεπτά το πιάτο σηκώνεται από το πάτωμα, ασχέτως του αν και πόσο έχει φάει. Δεν του ξανα-προσφέρετε την τροφή του ενδιάμεσα σε γεύματα αν δεν έφαγε το προηγούμενο. Γιατί; Γιατί στην Φύση, η τροφή δεν είναι ποτέ άφθονη αλλά και ποτέ δεν πάει χαμένη! Ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να τρώει παράλληλα με εσάς (είτε από το δικό σας φαγητό είτε από το δικό του, την ώρα που τρώτε και εσείς). Πάντα θα τρώει μετά από εσάς. Αν ας πούμε εσείς δεν τρώτε πρωινό αλλά ο σκύλος σας έχει το πρώτο του γεύμα το πρωί, τότε, εκείνος που θα τον ταΐσει καλό είναι να φάει κάτι λίγο (μια μπουκιά ψωμί ή τυρί) μπροστά του πριν του εμφανίσει και σερβίρει την τροφή του. Γιατί; Γιατί οι “αρχηγοί” τρώνε πάντα πρώτοι και ανενόχλητοι!
- Μην αφήνετε τον σκύλο σας να πηδάει πάνω σας ούτε όταν είστε όρθιοι ούτε όταν κάθεστε. Γιατί; Γιατί κάθε σκύλος δοκιμάζει την συμπεριφορά αυτή ενστικτωδώς για καταλάβει το ρόλο ή τη θέση του μέσα στην οικογένειά-αγέλη σας. Μπορεί βέβαια να το πρωτοκάνει την ώρα που γυρνάτε στο σπίτι με σκοπό να εκφράσει έναν “φυσικό” χαιρετισμό για τους σκύλους (για να σας γλείψει στο στόμα). Όμως, μία τέτοια συμπεριφορά εύκολα γενικεύεται και αν τον αφήσετε να το κάνει μόνο όταν γυρνάτε, τι θα κάνετε, θα χρησιμοποιείτε το γόνατό σας για άλλες περιπτώσεις; Λίγο επίφοβο, και σίγουρα άδικο για τον σκύλο σας. Αν θέλετε, κατεβείτε εσείς στο ύψος του για να τον χαιρετίσετε κατά την επιστροφή σας (δείτε συμβουλή 1, πιο πάνω). Ο τρόπος απώθησης αν είναι αναγκαίος διαφέρει για κουτάβια και μικρόσωμους σκύλους από αυτόν για έφηβους, ενήλικους ή μεγαλόσωμους σκύλους :
Κουτάβια-μικρόσωμοι σκύλοι: Μπλέκονται στα πόδια σας και επιχειρούν να πηδήξουν πάνω σας. Εσείς, αμίλητοι, «ανοίγετε» δρόμο παραμερίζοντάς τους στο πλάι ή ακουμπώντας τους με το πλάι της γάμπας σας και σπρώχνοντάς τους αποφασιστικά προς το πλάι ή προς τα πίσω. Δεν χρησιμοποιείτε χέρια διότι, πρώτον, τα χέρια σας δεν πρέπει να συνδυάζονται ποτέ με απότομες και γενικά «αρνητικές» ενέργειες (θεωρείστε τα χέρια σας σαν «μαγνήτες του σκύλου σας») και δεύτερον, διότι τα χέρια μας είναι «εύκολα» αντικείμενα παιχνιδιού, ειδικά για έναν σκύλο που πρωτοβγάζει δόντια, ή αλλάζει τα νεογηλά με νέα, μόνιμα.
Έφηβοι, ενήλικοι-μεγαλόσωμοι σκύλοι: Πηδούν ψηλότερα για να ακουμπήσουν με τα μπροστινά τους πόδια τους μηρούς σας. Αν τους γυρίσετε την πλάτη σταματούν την προσπάθεια; Αν ναι, τέλεια. Αν όχι, τότε πρέπει να εξασκηθείτε στο να τους απωθείτε απότομα, με το γόνατό σας να βρίσκει το στέρνο τους (την κίνηση πρέπει να την κάνετε πολύ αποφασιστικά και αμέσως, σαν αντανακλαστικό και όχι πολύ δυνατά. Η δε άκρη του ποδιου σας πρέπει να είναι μαζεμένη προς τα μέσα για να μην τον χτυπήσετε). Επίσης, πρέπει να γυρνάτε να τους αντιμετωπίζετε αν προσπαθήσουν να πηδήξουν από πίσω σας. Ο σωστός χρόνος που θα το κάνετε παίζει πολύ σημαντικό ρόλο γι’ αυτό και χρησιμοποιούμε την λέξη αντανακλαστικό: Την ώρα που το στέρνο του σκύλου σας φτάνει στο ύψος του γονάτου σας, βρίσκει ακριβώς αυτό, δηλαδή το γόνατο (δεν προλαβαίνει δηλαδή να ακουμπήσει πάνω σας με τα μπροστινά του πόδια). Αν το κάνετε σωστά και έγκαιρα, ο σκύλος σας θα σταματήσει τις απόπειρες αυτές πολύ σύντομα. Δεν χρειάζεται να βάλετε δύναμη, χρειάζεται όμως η κίνηση να είναι απότομη, με σκοπό να τον ξαφνιάσετε. Επαναλαμβάνουμε, μην χρησιμοποιείτε χέρια για να τον απωθήσετε διότι απλώς θα το δει σαν παιχνίδι και θα το επαναλαμβάνει συνεχώς.
- Όταν πρόκειται να περάσετε από πόρτες ή γενικά άλλα στενά περάσματα, φροντίζετε πάντα ο σκύλος να περνά μετά από εσάς (π.χ. για την βόλτα, όταν βγαίνετε από την εξώπορτα ή την αυλόπορτα). Εάν πάει να προηγηθεί, κρατείστε την πόρτα γειρτή και με το πλάι του ποδιού σας και “κλείστε του τον δρόμο”, έτσι ώστε να περάσετε εσείς πρώτοι. Ακόμα καλύτερα, βάλτε του το λουρί του, μάθετέ τον να κάθεται πριν ανοίξετε καν την πόρτα και να μένει εκεί μέχρι να διαβείτε εσείς το κατώφλι της. Μετά πείτε «πάμε» και βάλτε τον να κάτσει για να κλείσετε την πόρτα. Κάντε μάλιστα τα ίδια ακριβώς επιστρέφοντας από την βόλτα σας. Γιατί ; Γιατί πρώτον, οι “αρχηγοί” περνούν πάντα πρώτοι και «ανοίγουν δρόμο» στο πέρασμά τους. Και γιατί, δεύτερον, ένας σκύλος καθισμένος στα πίσω του πόδια είναι ψυχολογικά σε λιγότερη εγρήγορση στο να διαβεί το κατώφλι από έναν σκύλο όρθιο. Και γιατί, τρίτον, από πρακτικής πλευράς ένας σκύλος που περιμένει καθισμένος στα πίσω του πόδια όσο εσείς κλείνετε, φεύγοντας, ή ανοίγετε, επιστρέφοντας, την πόρτα, σας επιτρέπει με ηρεμία π.χ. να κλειδώσετε ή να ξεκλειδώσετε το σπίτι σας, ή να βάλετε τα κλειδιά σας στην τσάντα σας.
- Μην αφήνετε τον σκύλο σας να κάθεται στο ίδιο ύψος με εσάς (πολυθρόνες, καναπέδες, πεζούλια κήπου κλπ). Σε κάθε περίπτωση, μην τον αφήνετε να βάζει ούτε τα πόδια του πάνω στην καρέκλα που κάθεστε ή πάνω στα πόδια σας. Σηκωθείτε απότομα και απωθείστε τον με το γόνατό σας αποφασιστικά. Μετά ξανα-καθίστε. Αν ξαναπροσπαθήσει επαναλάβετε μέχρι να υποχωρήσει εντελώς (και ασχοληθεί με κάτι άλλο). Γιατί; Γιατί οι “αρχηγοί” κάθονται πάντα πιο ψηλά! Όσοι κάθονται στο ίδιο ύψος είναι ισότιμοι και στον κόσμο του σκύλου δεν υπάρχει ισοτιμία, τουλάχιστον όχι στα πάντα. Υπάρχει πάντα μια σειρά από τον ανώτερο μέχρι τον κατώτερο (δηλαδή τον πιο ικανό καθοδηγητή έως το απλό μέλος), φυσικά καθένας με τον ρόλο του. Προκειμένου για κουτάβια, σπρώξτε τα προς τα πίσω με το πλάι της γάμπας σας ή του αστράγαλού σας.
- Μην απομονώνετε τον σκύλο σας, κοινωνικοποιείστε τον! Ο σκύλος σας μαθαίνει μαζί σας δεκάδες πράγματα και τίποτα μακριά σας. Χρειάζεται την συντροφιά σας αλλά και αυτήν των επισκεπτών σας. Μαζί σας κοινωνικοποιείται και είναι στο χέρι σας οι εμπειρίες του να είναι πολλές και πάντα καλές. Έχετέ τον παρέα σας αλλά υπό επίβλεψη. Φροντίστε πάντα εσείς να υποδέχεστε τους επισκέπτες σας και όχι ο σκύλος, είτε στην αυλόπορτα είτε στην κύρια είσοδο. Επισκέπτης θεωρείται ο καθένας που δεν μένει στο ίδιο σπίτι, ακόμα και οι υπόλοιποι συγγενείς σας. Ζητείστε λοιπόν από τους επισκέπτες σας να μην δίνουν καθόλου σημασία (ούτε να τον χαιρετούν, ούτε να τον κοιτάνε ούτε να του μιλάνε) στον σκύλο όταν τον πρωτο-συναντούν στο σπίτι σας (ή ως ξένοι σε αυτόν έξω, στην βόλτα) και να τον αφήσουν με την ησυχία του να τους μυρίσει και να συνηθίσει την παρουσία τους. Μέσα στο σπίτι, αυτό γίνεται με τον σκύλο πίσω σας ή με μία «καλημέρα» που θα πείτε στην πόρτα στον επισκέπτη σας. Έτσι όμως γίνεται και έξω, στη βόλτα: μιλήστε, χαιρετηθείτε μεταξύ σας από μακριά και μετά αφήστε τον σκύλο σας να μυρίσει τον ξένο. Αν το κάνετε αυτό και δεν αφήνετε τον σκύλο να υποδέχεται – και άρα να κρίνει – ποιος θα μπει στο σπίτι σας όταν είστε και εσείς εκεί, ή ποιος θα σας μιλήσει έξω στη βόλτα, τότε θα μπορεί να μπαίνει ή να σας μιλά όποιος θέλετε. Αντίστοιχα, ο σκύλος σας δεν είναι υποχρεωμένος να δέχεται τις όποιες συμπεριφορές των επισκεπτών σας. Π.χ. δεν είναι δουλειά των επισκεπτών σας να μαλώνουν ή να δίνουν εντολές στον σκύλο σας. Δουλειά τους είναι να ακούν τις υποδείξεις σας και να σας βοηθούν να κοινωνικοποιήσετε τον σκύλο σας σωστά. Διότι εκείνοι θα περάσουν καλά και θα πάνε σπίτι τους και θα σας αφήσουν με έναν σκύλο εκνευρισμένο ή ακόμα και φοβισμένο. Επίσης, προσέξτε πολύ τα παιδιά γιατί τείνουν να θεωρούν ότι οι σκύλοι είναι αντικείμενα. Όσο για την απαραίτητη κοινωνικοποίηση με τον έξω κόσμο, θυμηθείτε ότι στη βόλτα, πάλι εσείς είστε ο “αρχηγός” της αγέλης και σταδιακά, οτιδήποτε «καινούργιο» (άνθρωπος, τρομακτικό για τον σκύλο σας αντικείμενο ή ήχος, άλλος σκύλος, κ.λ.π.) το πλησιάζετε πάντα εσείς, με τον σκύλο δίπλα σας ή ακόμα καλύτερα πίσω σας. Ο σωστότερος τρόπος να βοηθήσετε τον σκύλο σας να μάθει τον έξω κόσμο είναι να τον φέρνετε σε συχνή επαφή με αυτόν αλλά με τον σωστό τρόπο, σαν άξιος αρχηγός (=ικανός καθοδηγητής)! Και κάτι άλλο: παρακαλούμε πηγαίνετε τον σκύλο σας βόλτα με λουρί. Σήμερα είναι και αυτό που επιβάλλει ο Νόμος και πολύ ορθά. Διότι, οι σημερινές συνθήκες στους δρόμους της πόλης είναι πολύ επικίνδυνες. Όσο και να θέλει λοιπόν να σας υπακούσει ο σκύλος σας, αν κάτι ξαφνικά τον φοβίσει, θα «υπακούσει» το ένστικτό του και όχι εσάς. Και βέβαια, μην ξεχνάτε – εντός ή εκτός πόλης – και τον παράγοντα φόλα όταν αφήνουμε τον σκύλο μας να κυκλοφορεί χωρίς λουρί. Πολλά “δημοφιλή” δηλητήρια σκοτώνουν το σκύλο σε λίγα λεπτά…
- Μήπως “δεν ξέρει από λουρί”; Ε, που να ξέρει αν δεν του μάθετε εσείς; Πολλές φορές νομίζουμε εμείς οι άνθρωποι ότι ο σκύλος γεννήθηκε για να μας ακολουθεί. Ναι, φέρει στα γονίδιά του την αλληλεγγύη προς τον άνθρωπο, αλλά δεν είναι ποτέ γεννημένος “ακόλουθός μας”. Ξεκινήστε λοιπόν μέσα στο σπίτι και για 3 ημέρες απλώς φορέστε ένα ελαφρύ περιλαίμιο από νάιλον. Αγνοείστε τυχόν επίμονα ξυσίματα περί τη θέση του περιλαιμίου. Την τέταρτη ημέρα και εφόσον δείτε ότι ο σκύλος σας δεν ασχολείται καθόλου με το περιλαίμιο, “περάστε” στο περιλαίμιό του επίσης ένα ελαφρύ και από νάιλον λουρί και αφήστε τον σκύλο να το σέρνει όπου πάει (εσείς θα είστε φυσικά παρόντες, διότι αν παρασύρει κανένα έπιπλο και του πέσει στο κεφάλι, ή αν πιαστεί πουθενά και αυτό του επιφέρει πανικό, το λουρί θα έχει σημάνει μία τραυματική εμπειρία). Αγνοείστε φυσικά την όποια ενασχόληση του σκύλου σας με το λουρί αυτό. Την 7η μέρα, πιάστε την άκρη του λουριού και ακολουθείστε τον σκύλο σας όπου πάει μέσα στο σπίτι. Την 10η μέρα, πιάστε την άκρη του λουριού, καλέστε τον κοντά σας, με το “όνομα, έλα” εν ανάγκη τραβώντας τον πολύ μαλακά με το λουρί και αφού πείτε “μπράβο” και τον χαϊδέψετε που ήρθε, δώστε του και μια λιχουδιά. Μετά μπείτε μπροστά και παρακινείστε τον με το “πάμε” να σας ακολουθήσει, επιβραβεύοντάς τον για το ότι σας ακολουθεί συχνά-πυκνά στην αρχή και πιο σπάνια όσο προοδεύετε. Ο σκοπός είναι, πριν αρχίσετε τις βόλτες έξω, ο σκύλος σας να έρχεται σε εσάς προκειμένου να του βάλετε το λουρί, όχι να τον κυνηγάτε για να του το βάλετε και να γίνεται “μάχη”. Είναι για το καλό του το λουρί αυτό, όχι κάτεργο!
- Τι να κάνετε για την αποτροπή ανεπιθύμητων συμπεριφορών (π.χ. πιπί ή κακά εκεί που δεν πρέπει, μασούλημα κάποιου πράγματος που δεν είναι δικό του): Φτιάξτε 2-3 κουτάκια από αναψυκτικό, ως εξής: αδειάστε τα, ξεπλύνετέ τα για να μην κολλάνε εσωτερικά, βάλτε μέσα περίπου 30 μικρά χαλικάκια και κλείστε το άνοιγμα με μια φαρδιά ταινία. Τοποθετείστε τα σε εύκαιρα σημεία του σπιτιού στα οποία όμως ο σκύλος σας δεν φτάνει. Την ώρα λοιπόν που θα τον δείτε να κάνει κάτι που έχετε προ-αποφασίσει ότι «δεν επιτρέπεται», πετάξτε (από εκεί που είσαστε) το κουτάκι δίπλα του και πείτε παγερά και κοφτά «μη». Όχι φωνές, παρακαλούμε, προκαλούν σύγχυση. Μετά, πηγαίνετε αδιάφορα και ήρεμα και σηκώστε το κουτάκι για να το ξαναβάλετε στην θέση του. Επαναλάβετε όσες φορές χρειαστεί για να αποτρέψετε την συμπεριφορά, αν ο σκύλος σας επιμείνει. Τα κουτάκια αυτά είναι πολύ ελαφριά και δεν θα χτυπήσουν τον σκύλο αν κατά λάθος πέσουν πάνω του, αν και προτιμάμε να πέσουν στο πάτωμα για να κάνουν περισσότερο θόρυβο. Με αυτά επιτυγχάνουμε, αφενός τον έλεγχο από μακριά και αφετέρου, την «διακοπή» της σκέψης του σκύλου για να είναι σε θέση να ακούσει το «μη». Η αποτελεσματικότητά τους οφείλεται στο ξάφνιασμα. Μετά από λίγο καιρό, τα κουτάκια εξαφανίζονται και το «μη» είναι υπεραρκετό. Ο έλεγχος από μακριά είναι πολύ σημαντικός γιατί δεν υπάρχει τίποτα διασκεδαστικότερο για έναν σκύλο από το να κάνει επί τούτου σκανταλιές για να αρχίσει το κυνηγητό (στο οποίο πάντα, σημειωτέον, κερδίζει εκείνος!). Επίσης, εννοείται ότι για να μάθει τα επιτρεπόμενα και τα απαγορευμένα πρέπει να τον πιάνετε επ’ αυτοφώρω και όχι να τον μαλώνετε κατόπιν εορτής (απλώς δεν ξέρει μετά γιατί τον μαλώσατε). Αν ας πούμε δεν είναι εύκαιρο το κουτάκι, μην χάσετε χρόνο ψάχνοντάς το. Απλά παράγετε έναν ισχυρό θόρυβο πριν το «μη» (ρίχνοντας ένα βαρύ βιβλίο πάνω στο τραπέζι ή έστω, χτυπώντας δυνατά με την παλάμη σας το τραπέζι). Σημείωση: αν χρησιμοποιείτε κλουβάκι μεταφοράς/ύπνου, θυμηθείτε ότι αυτό είναι το σπίτι του σκύλου σας και όχι η «τιμωρία» του.
- Κάθε φορά που ο σκύλος σας κάνει την ανάγκη του στη βόλτα ή στον κήπο επιβραβεύεστε τον με αρκετή υπερβολή!!! (μπράβο, χάδι και ενίοτε μία λιχουδιά, ειδικά όσο προσπαθείτε να τον μάθετε το σωστό). Προκειμένου για κουτάβια, η κύστη και το έντερο τους θέλουν σίγουρα άδειασμα μετά από ύπνο, φαγητό και παιχνίδι.
- Πάτε δύο χιλιόμετρα βόλτα και το κουτάβι σας “τα κάνει” στην πάνα μόλις γυρίσετε? Αυτό συμβαίνει απλά διότι η διάσπαση προσοχής που έχουν τα κουτάβια είναι μεγάλη και δεν συγκεντρώνονται στις ανάγκες τους μπροστά σε όλες αυτές τις ενδιαφέρουσες μυρωδιές και άλλα ζώα, ανθρώπινα και μη που βρίσκουν έξω. Τι να κάνετε? Απλό: Εξοπλιστείτε με λιχουδιές κρυμμένες καλά στην τσέπη σας (αλλά και με σακουλάκια για να μαζέψετε τα περιττώματα του σκύλου σας) και πηγαίνετε σε χώμα, εφόσον επιτρέπει ο Κτηνίατρος. Αφήστε το κουτάβι σας να μυρίσει τα πάντα εντός της ακτίνας του λουριού, και μην μετακινείστε ούτε πόντο. Κάποια στιγμή οι μυρωδιές εντός της ακτίνας αυτής τελειώνουν! Τότε έχετε πολλές ελπίδες το κουτάβι σας να συγκεντρωθεί και να κάνει τις ανάγκες του. Μην το κοιτάτε όμως επίμονα και του κόβετε την φόρα. Περιμένετε να κάνει την ανάγκη του (οποιαδήποτε από τις δύο) και επιβραβεύστε το με “μπράβο” χάδι και λιχουδιά όσο ακόμα επαναλαμβάνετε το “μπράβο”. Μετά, πηγαίνετε μεγάλη βόλτα ως επιπλέον επιβράβευση. Φυσικά μέχρι να γίνει συνήθεια το όλο θέμα, στην αρχή θα πρέπει να πηγαίνετε κάθε φορά στο ίδιο ακριβώς σημείο, έτσι ώστε γρήγορα να έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα και μετά να ξεκινάτε την βόλτα σας.
- Παιχνίδια : Εναλλάσσετε τα παιχνίδια του ανά δύο ημέρες για να μην τα βαριέται. Είναι εύκολο να λέμε «μη» στους σκύλους μας όταν μασουλάνε κάτι δικό μας αλλά δεν φτάνει αυτό: Προκειμένου μάλιστα για κουτάβια, η ενόχληση της αλλαγής των δοντιών και του μοιράσματος μέσα στο στόμα τους καθώς μεγαλώνουν είναι ανυπόφορη και το μασούλημα απαραίτητο, ανάλογα με τον βαθμό της δυσφορίας που αισθάνονται. Άρα πρέπει ο σκύλος σας να έχει παιχνίδια και αναλώσιμα κόκαλα! Ακόμα και όταν τα δόντια του έχουν αναπτυχθεί πλήρως, μην ξεχνάτε ότι οι σκύλοι που δεν έχουν τι να κάνουν όσο λείπει η οικογένεια, από ανία και μόνο ή από ανάγκη εκτόνωσης, μασουλάνε πράγματα.
- Πώς θα παίζετε μαζί του; Παιχνίδι ή μπαλάκι από καουτσούκ: Μπορείτε να του το πετάτε για να το φέρνει, και να του το αφήνετε όταν φεύγετε τοποθετώντας μέσα στην τρύπα του 2-3 μπισκότα. Κοτσίδα: Παίξτε διελκυστίνδα (tug-o-war) μαζί του (χαμηλά τραβήγματα και τινάγματα) και εξαφανίστε την όταν τελειώνει το παιχνίδι (αυτή η κοτσίδα είναι δική σας και αποτελεί έναν πολύ ωραίο τρόπο εποικοδομητικής εκτόνωσης του σκύλου σε συνεργασία με την οικογένεια).
- Μην ανταποκρίνεστε σε κατ’ απαίτηση του προσοχή. Π.χ. κάθεστε στην κουζίνα και ο σκύλος σας έρχεται και σας σπρώχνει με την μουσούδα του. Αγνοείστε τον παντελώς ή διώξτε τον με το πλάι του ποδιού σας (ακουμπώντας και σπρώχνοντας) μέχρι να υποχωρήσει και, αφού ασχοληθεί με κάτι άλλο, φωνάξτε τον με το «έλα», επιβραβεύστε τον που ήρθε και δώστε του όση προσοχή θέλετε. Γιατί; Γιατί η πρωτοβουλία για παιχνίδι, χάδι, ή γενικά ενασχόληση, ανήκει στους “αρχηγούς” και, βέβαια, μπορεί (και επιβάλλεται) να είναι συχνή. Σε αντίθετη περίπτωση, όπου η πρωτοβουλία ανήκει στον σκύλο, ο σκύλος σας λέει: «παίξε μαζί μου» και εσείς παίζετε. Όταν όμως δεν θέλετε να παίξετε, ο σκύλος μπορεί να φτάσει να σας τραβάει από το μανίκι, το παντελόνι, να πηδά πάνω σας και, γενικώς, να απαιτεί αυτό που εσείς του μάθατε ότι δικαιούται να απαιτεί. Και κάτι άλλο: πολλές φορές όταν από λάθος δικό μας, η κατάσταση «δεν πάει άλλο» και θέλουμε να την αντιστρέψουμε, χωρίς όμως πραγματικά να είμαστε αποφασισμένοι, προσπαθούμε να κόψουμε την συμπεριφορά για λίγη ώρα και μετά υποχωρούμε πάλι, π.χ. στο δέκατο τράβηγμα του μανικιού μας, χωρίς να αναλογιστούμε ότι έτσι απλά, δώσαμε ένα ακόμα λανθασμένο μάθημα στον σκύλο μας: Τον μάθαμε να επιμένει (και 20 φορές και 100 ίσως) μέχρι να τα καταφέρει.
- Αποφύγετε να επαναλαμβάνετε τις ίδιες λέξεις συνεχώς και προσέξτε τον τόνο της φωνής σας και την στάση του σώματός σας . Χρήσιμα παραδείγματα: Πείτε « έλα» με γλυκό τόνο πρόσκλησης και χαμηλώστε την στάση τους σώματός σας απλώνοντας λίγο το χέρι σας, ή χτυπώντας παλαμάκια. Πείτε «μη» παγερά και κοφτά – όχι γελώντας – και, αν δεν λειτουργήσει, μην το επαναλάβετε, αλλά κάντε ένα “απειλητικό| βήμα προς την κατεύθυνση του σκύλου σας ή απλά σηκωθείτε από την θέση σας, λέγοντας παγερά και κοφτά «τί σου είπα;». Επίσης, μην χρησιμοποιείτε … συνώνυμα (έλα, έλα εδώ, κάτσε, κάτσε κάτω, κ.λ.π.), ειδικά όσο οι εντολές σας μαθαίνονται ακόμα από τον σκύλο σας! Τέλος, μην χρησιμοποιείτε την ίδια λέξη για διαφορετικά πράγματα. Λέμε συχνά «κάτσε» και εννοούμε α) «κάτσε» (για να κάτσει ο σκύλος), β) «κάτσε να σου βάλω φαγητό» (ο σκύλος δεν κάθεται αλλά επιβραβεύεται γι’ αυτό…), γ) «κάτσε να σηκώσω το τηλέφωνο» (ο σκύλος πάλι δεν κάθεται και απορημένος σας παρακολουθεί να τρέχετε για να βρείτε το ασύρματο) και δ) «κάτσε να σε κάνω μπάνιο» (ο σκύλος πάλι δεν κάθεται γιατί δεν μπορεί, αφού την ώρα που το λέτε τον έχετε ήδη περιλάβει και τον τρέχετε στο μπάνιο, όπου μάλιστα τον καθίζετε με το ζόρι για να τον πλύνετε). Σκεφτείτε το λίγο και βοηθήστε τον σκύλο σας να σας καταλάβει.
- Μην υποτιμάτε την αξία της δίκαιης και χρονικά σωστής επιβράβευσης! Καλά είναι τα «μη» όταν χρειάζονται αλλά ακόμα καλύτερα είναι τα «μπράβο», ακόμα και αν δεν αφορούν στην σωστή εκτέλεση εντολών σας. Φυσικά θα επιβραβεύσετε τον σκύλο σας όταν του πείτε «φέρ’ το» και σας φέρει το μπαλάκι του αλλά, για παράδειγμα, σκεφτείτε και το άλλο: Λέτε «μη» για να σταματήσει ο σκύλος σας να «κλαδεύει» τα φυτά σας και ο σκύλος σταματά να το κάνει. Μην πείτε «μπράβο» επειδή σταμάτησε αλλά οπωσδήποτε πείτε το αν έφυγε από τα φυτά και άρχισε να μασουλάει το κόκαλό του! Άλλο παράδειγμα: Βλέπετε τηλεόραση το βράδυ και χωρίς να το ζητήσετε, ο σκύλος σας με δική του πρωτοβουλία, ξαπλώνει ήρεμος και ευχαριστημένος στα πόδια σας. Πείτε του «μπράβο» και χαϊδέψτε τον. Έτσι αυτή η ιδιαιτέρως επιθυμητή συμπρριφορά θα επαναλαληφθεί πιο εύκολα, χωρίς εσείς να πείτε κάτι.
- Γενικά έχετε στο μυαλό σας ότι ο σκύλος είναι πολύ ευχαριστημένος όταν έχει μία ρουτίνα και συγκεκριμένα όρια επί βασικών θεμάτων. Δεν μπορεί λοιπόν να αντιληφθεί την αδικία του είδους «σήμερα είμαστε ευδιάθετοι ή φοράμε το τζη μας οπότε ο σκύλος μπορεί να πηδάει πάνω μας αλλά αύριο που θα είμαστε κουρασμένοι ή θα φοράμε το κουστούμι μας δεν θα του το επιτρέψουμε». Επιπλέον μπορεί να μην μας ενοχλεί πολύ να πηδάει ένα κουτάβι πάνω μας, πολλοί από εμάς γελάμε μάλιστα με την συμπεριφορά αυτή, «κάνει χαρούλες» λέμε, ως πλήρως ανθρωποκεντρικά πλάσματα που είμαστε. Όμως, τι γίνεται μετά, όταν το κουτάβι μεγαλώσει; Εμείς το «μάθαμε» ουσιαστικά να πηδάει πάνω μας και ξαφνικά αποφασίσαμε ότι «όχι πια, δε θέλω άλλες χαρούλες». Το «εγώ» μας βέβαια και στις δύο φάσεις είναι σε πρώτο πλάνο (και μακριά, στο βάθος το καλό του σκύλου μας) : πρώτα γεμίσαμε το «εγώ» μας επιβραβεύοντας τη συμπεριφορά όσο ο σκύλος μας ήταν κουτάβι και μετά, επειδή «δε βόλευε» πια λόγω μεγέθους, το ξανα-γεμίσαμε, σταματώντας, ή και μαλώνοντας τον σκύλο μας, ως απόλυτοι κυρίαρχοι, για την ίδια ακριβώς συμπεριφορά!
Βάλτε λοιπόν όρια και τηρείστε τα πάντα και παντού με αγάπη, γιατί έτσι θα είστε σωστοί και υπεύθυνοι κηδεμόνες (όχι ιδιοκτήτες) σκύλου και ο σκύλος σας θα ξέρει τι να περιμένει από εσάς.
Χριστίνα Οικονόμου – Δημήτρης Λιαρίκος
Εθελοντές Εκπαιδευτές Σκύλων
Υποστήριξη Αναδόχων και Πρόγραμμα Επισκέψεων σε σχολεία και Ιδρύματα